Artikel 195: als verkrachting van de Grondwet onze cultuur wordt...

In De Morgen van woensdag perste Dave Sinardet zowat alles uit de pen in een poging om de op stapel staande grondwetsherziening te vergoelijken. "Perfect juridisch sluitend", poneert de politicoloog - er even aan voorbijgaand dat er toch wel wat hoogleraren grondwettelijk recht daar grondig anders over denken.

"Niet netjes", is het verst dat Sinardet in z’n oordeel wil gaan. Maar ach, stelt de politicoloog, "de truc met artikel 195 is geen partijpolitieke kwestie maar een uiting van een politieke cultuur die het helaas niet altijd zo nauw neemt met de grondwet." Het staat er. Verkrachting van de Grondwet; ’t is onze cultuur meneer. Een beetje zoals frauderen. En het is in het verleden al eerder gebeurd. Luidens Sinardet maakt een vroegere verkrachting de volgende aanvaardbaar. Hopelijk beperkt die visie zich tot de Grondwet.

De N-VA mag volgens Sinardet trouwens geen kritiek uiten. Want ook die partij heeft aan de onderhandelingstafel hervormingen voorgesteld waarvoor grondwetsartikels moesten worden gewijzigd die niet voor herziening vatbaar zijn verklaard. En dus diende daarvoor evenzeer art. 195 van de Grondwet gewijzigd te worden. Een bewuste, dan wel onkundige, reductie van de werkelijkheid. Voor de N-VA is een aanpassing van de procedure tot herziening van de Grondwet immers perfect bespreekbaar. Maar dan moet het wel gaan om een fundamentele aanpassing.

Voor een grondwetherziening vereist art. 195 vandaag twee parlementaire meerderheden op twee verschillende momenten. Het ene parlement (de preconstituante) duidt met een gewone meerderheid de Grondwetsartikels aan die men wil herzien. Dan wordt het parlement ontbonden en volgen verkiezingen. Het parlement dat vervolgens tot stand komt (de constituante) kan de aangeduide artikels wijzigen met een tweederde meerderheid.

Deze procedure zou minder rigide kunnen worden door toe te laten dat een en hetzelfde parlement zowel artikels voor herziening vatbaar kan verklaren als effectief kan herzien. Voor heden en toekomst. Ondenkbaar, voor ene Servais Verherstraeten en zijn partij, in 2007: "De Grondwet, de basistekst van de Staat, moet worden herzien door een solide meerderheid en niet door een gelegenheidsmeerderheid". CD&V-senator Hugo Vandenberghe kwalificeerde de piste als "constitutionele striptease" door mensen met een autoritaire afwijking.

Kat wordt hond. En terug.
Laat nu net diezelfde CD&V vandaag met een gelegenheidsmeerderheid art. 195 niet voor heden en toekomst wijzigen maar doodleuk tijdelijk uitschakelen. Met juridische hocus-pocus. Men wijzigt artikel 195 niet, maar voegt er een "overgangsbepaling" aan toe, die niets anders is dan een lijst met voor herziening vatbare artikelen. Dan volgt er dus een ontbinding van het parlement, denkt u, want de regering verklaart dat er reden is om de Grondwet te wijzigen. Toch niet. Want "deze overgangsbepaling is geen verklaring in de zin van artikel 195, tweede lid". Het staat er letterlijk. De kat is geen kat meer, het is plots een hond. Eenmaal de overgangsbepaling is verlopen, is de hond opnieuw een kat.

Een deel van art. 195 wordt dus geschorst. Nochtans stelt een ander grondwetsartikel (art. 187) dat de Grondwet noch geheel, noch gedeeltelijk kan geschorst worden.

Waarom kruipt CD&V dan nu door het stof en wordt aanbeden wat vroeger verketterd werd? Omdat PS en MR dat eisen. Niet voor een grote staatshervorming. Want voor de overdracht van bevoegdheden is geen wijziging van art. 195 nodig, laat staan een tijdelijke opschorting.
Men wil gewoon bijkomende voorrechten voor de Franstaligen in Vlaams-Brabant in de Grondwet betonneren. Zulks werd hen toegezegd door CD&V en Open VLD in het kader van het B-H-V-akkoord. Daarom ook wordt de Grondwet even geschorst om vervolgens terug te vallen op het oude art. 195, zodat een volgende politieke meerderheid in de toekomst de facto niet meer aan die Franstalige garanties zou kunnen raken.

De Franstalige partijen waren inzake de staatshervorming ‘demandeur de rien’. Maar wat ze tóch vroegen, wordt vandaag supersnel ingewilligd. Het extra geld voor Brussel staat al in de begroting. Bijkomende privileges voor Franstaligen in Vlaams-Brabant giet men in grondwettelijk beton. En de bevoegdheidsoverdrachten die de Vlamingen vragen? Dat is voor later... Als CD&V en Open VLD braaf alles blijven slikken van de Franstalige belastingregering, dan krijgen ze op het eind van de rit, ergens in 2014, hun beperkte staatshervorming. Een knabbelbotje...

Maar ach. Dergelijke chantage heeft in het verleden ook al wel eens plaatsgevonden. Geen probleem voor Sinardet dus.